Χρονιάρες μέρες και πώς να μη μπω στη χρονομηχανή για ένα ταξίδι στα περασμένα… Κι ας κάνω μια στάση στο βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων.

Το σκηνικό: έξω γερό κρύο (Θεέ μου, πόσο κρύα ήταν τότε τα Χριστούγεννα), αλλά μέσα στο καθιστικό η σόμπα μπουμπουνίζει, φλούδες πορτοκαλιού πάνω της δίνουν στο χώρο ένα ευχάριστο άρωμα και στο τραπέζι σε μια πιατέλα το χριστόψωμο.

Ναι, τότε κόβαμε χριστόψωμο. Ήταν ένα τελετουργικό απαραίτητο το βράδυ της παραμονής. Το ετοίμαζε η μητέρα με μεγάλη επιμέλεια, στολίζοντάς το με ένα μεγάλο σταυρό στη μέση, που τον έφτιαχνε από το μείγμα.

Όταν πια το βράδυ μαζευόμασταν όλοι στο σπίτι,καθόμασταν στο μεγάλο τραπέζι που ήταν στη μέση του δωματίου. Όρθιος ο πατέρας με επισημότητα έπαιρνε το μαχαίρι, σταύρωνε απαλά με τη μύτη του μαχαιριού τρεις φορές το χριστόψωμο, έλεγε ευχές για υγεία και οικογενειακή ευτυχία, ενώ η γιαγιά, σε απόλυτο συντονισμό, με το θυμιατό στο χέρι θυμιάτιζε το χώρο γύρω. Φυσικά το πρώτο κομμάτι ήταν για το Χριστό, το επόμενο για το σπίτι, για τη δουλειά και, αρχής γενομένης από τον εαυτό του, ως αρχηγού της οικογένειας, για τον καθένα από εμάς ιεραρχικά: τη μητέρα, τη γιαγιά, εμένα και την αδερφή μου. Στη συνέχεια η γιαγιά έπαιρνε το θυμιατό και θυμιάτιζε όλο το σπίτι. Μετά τρώγαμε την αχνιστή κοτόσουπα από τα κοτόπουλα που είχαμε στο κοτέτσι. Μια τόσο  νόστιμη σούπα … Ακούγαμε στη συνέχεια μουσική από το ραδιόφωνο, που είχε εορταστικό πρόγραμμα, και νωρίς για ύπνο, γιατί την επόμενη μέρα έπρεπε να ξυπνήσουμε χαράματα για τη χριστουγεννιάτικη λειτουργία.

Το ίδιο τελετουργικό επαναλαμβανόταν και την παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Η διαφορά ήταν ότι το χριστόψωμο γινόταν για υγεία και ευημερία, ενώ η βασιλόπιτα με το νόμισμα μέσα για να φανεί ποιος θα είναι ο τυχερός  της χρονιάς που ερχόταν. Γι’αυτό και στο τελετουργικό ο πατέρας προσέθετε και την περιστροφή της βασιλόπιτας τρεις φορές, ώστε η τύχη να καθορίσει πού θα πάει το νόμισμα.

Με τα χρόνια καταργήσαμε το χριστόψωμο ως εκ περισσού, η βασιλόπιτα ήταν ήδη αρκετή. Καταργήσαμε και το θυμιάτισμα, όταν πέθανε η γιαγιά. Όμως γιατί το χριστόψωμο μου λείπει; Είναι γιατί τα Χριστούγεννα άλλαξαν χρώμα, είναι αλλιώτικα. Έπαψε η παραμονή να είναι υπόθεση άκρως οικογενειακή, μιλάμε για διασκέδαση εκτός σπιτιού, για ρεβεγιόν, για ταξίδια ακόμη και στο εξωτερικό τις μέρες αυτές.

Είναι τόσα αυτά που άλλαξαν, όχι απαραίτητα για κακό, μπορεί και καλύτερα, όμως η «στάση» που κατέβηκα από τη χρονομηχανή είναι πολύ διαφορετική από το τώρα…

Σημείωση: Για τα Χριστούγεννα και το πώς τα γιορτάζαμε παλιά έχω αναφερθεί σe μια από τις ιστορίες μου με τίτλο: «ΧΙΟΝΙΑ ΣΤΟ ΚΑΜΠΑΝΑΡΙΟ», θα τη βρείτε στο marytales.gr.